Niezwyczajni

Historie bohaterów Powstania Wielkopolskiego 1918-1919

Autor: Agnieszka Małgorzata Adamska

Jeden głos, który obudził miasto. Jak Ignacy Jan Paderewski dał sygnał do walki?

Wybitny muzyk, wielki patriota i wspaniały dyplomata. Ignacy Jan Paderewski swoim przemówieniem w Poznaniu dał iskrę do walki o niepodległość. Poznaj szczegóły tego niezwykłego wydarzenia.

Historia Powstania Wielkopolskiego pełna jest momentów, które zmieniały bieg wydarzeń pojedynczym gestem lub słowem. Jednym z nich był przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania 26 grudnia 1918 roku. Jego obecność i przemówienie z okna hotelu Bazar stały się symbolem jedności, odwagi i nadziei, które porwały tłumy do działania. To właśnie w tym momencie oczekiwanie zamieniło się w czyn.

Iskra w sercach Wielkopolan

Paderewski, wybitny pianista, kompozytor i polityk, choć nie był zwolennikiem walki zbrojnej, potrafił swoim autorytetem mobilizować do czynu. Jego przemówienie zgromadziło mieszkańców Poznania, którzy usłyszeli nie tylko słowa, ale i nadzieję, że wolna Polska jest możliwa. Jeden głos, jeden człowiek, a tysiące serc zabiły w rytmie odwagi i determinacji. Jego charyzma była tak silna, że w mroźny grudniowy dzień tłumy stały godzinami, słuchając każdego zdania, które miało stać się symbolem wolności.

Tłum pogrążony w skupieniu słucha

– Odbuduje Polskę przede wszystkim chłop polski i robotnik polski z niego powstały i my wszyscy, o ile pójdziemy z ludem – mówi z okna hotelu Ignacy Jan Paderewski.

Prorocze słowa

– Niech się pan zainteresuje polityką, bo polityka zainteresuje się panem – zachęcał go lata wcześnij Woodrow Wilson, prezydent USA.

Mistrz dyplomacji i symbol kultury

Paderewski nie był tylko symbolem inspirującym do walki. Jako premier i minister spraw zagranicznych reprezentował Polskę na konferencji wersalskiej, walcząc o uznanie granic odrodzonego państwa. Jego postawa łączyła w sobie charyzmę artysty i skuteczność polityka, co czyniło go postacią wyjątkową na arenie międzynarodowej i w świadomości Polaków. Jego życie pokazywało, że słowo, talent i mądra dyplomacja mogą zmieniać bieg historii równie mocno, jak działania zbrojne.

NIEZWYCZAJNI to opowieści o niezwykłych postaciach Powstania Wielkopolskiego

Historia ożywa głosami wybitnych polskich aktorek i aktorów

Poznaj losy ludzi, którzy zapisali się w historii swoją pasją i odwagą w walce o wolność

Chcesz poczuć moc tego momentu? W odcinku "Ignacy Jan Paderewski" podcastu "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" historię czyta Piotr Głowacki, a muzyka i realizacja dźwięku sprawiają, że ta historia naprawdę ożywa w wyobraźni. Posłuchaj całego cyklu i odkryj bohaterów, którzy zmienili bieg historii.

Podcast "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" powstał jako część promocji powstającego w Poznaniu właśnie nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, które na 3,5 tys. m2 wystawy stałej i czasowych opowie o blisko 200 latach wielkopolskiej drogi do niepodległości.

Autor: Agnieszka Małgorzata Adamska

Bohater z Kamerunu. Sam Sandi – afrykański zapaśnik, który walczył o wolną Polskę

Sam Sandi – zapaśnik, artysta cyrkowy i żołnierz z dalekich zakątków Afryki Środkowej– dołączył do Powstania Wielkopolskiego, pokazując, że walka o wolność nie zna granic ani narodowości.

Historia Powstania Wielkopolskiego pełna jest bohaterów, których życie to gotowy scenariusz na film. Jednym z nich był Sam Sandi – człowiek o niezwykłej sile, odwadze i wielu talentach. Jego historia pokazuje, że walka o wolność łączyła ludzi z różnych zakątków świata, kierujących się tymi samymi wartościami.

Żołnierz i jeniec

Sam Sandi urodził się około 1895 roku w Kamerunie. Służył w armii francuskiej, walczył w I wojnie światowej, a później trafił do niemieckiego obozu jenieckiego pod Poznaniem. Po uwolnieniu obozu w Strzałkowie bez wahania dołączył do powstańców wielkopolskich. Wyróżniał się nie tylko imponującą posturą, ale też niezwykłą umiejętnością prowadzenia samochodu – wówczas rzadką i cenioną w działaniach wojennych. Na froncie pokazał odwagę, sprawność i determinację, stając się symbolem męstwa, solidarności i ponadnarodowej walki o wolność.

Najbarwniejszy bohater Polski

Sam Sandi był nie tylko żołnierzem, ale też człowiekiem wielu talentów.

Miłość i rodzina

Sandi nie opuścił naszego kraju po zakończeniu wojny. Znalazł w Polsce miłość i założył rodzinę.

Fascynująca opowieść w gwiazdorskim wykonaniu

Historię Sandiego w podcaście "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" czyta Piotr Adamczyk. Jego głos sprawia, że biografia dzielnego bohatera ożywa.

Życie po walce

Po powstaniu Sam pozostał w Polsce i szybko zdobył lokalną popularność. Był zapaśnikiem i artystą cyrkowym, którego pokazy siłowe przyciągały tłumy w Poznaniu i Warszawie. Pracował jako taksówkarz, portier i korepetytor języka angielskiego, a jego szlachetna postawa i zasada fair play zjednywały mu sympatię mieszkańców.

Sandi znalazł w Polsce nie tylko dom, ale także miłość. Po ślubie z Łucją Woźniak osiedlił się na stałe w Wielkopolsce i angażował w życie lokalnej społeczności, między innymi w poznańskim lokalu Palmarium. Zmarł nieoczekiwanie w 1937 roku. Przyczyną jego zgonu było najprawdopodobniej osłabienie organizmu po licznych walkach.

Sam Sandi był jednym z kilkuset cudzoziemców, którzy wzięli udział w Powstaniu Wielkopolskim, a jego historia przypomina, że odwaga i poświęcenie nie mają granic.

Niezwykły podcast w wykonaniu gwiazd

Chcesz poznać tę niezwykłą historię w wyjątkowym wykonaniu? W odcinku "Sam Sandi" podcastu "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" opowieść o bohaterze czyta Piotr Adamczyk, a muzyka Jana Stokłosy i realizacja Pawła Szalińskiego sprawiają, że historia o odwadze, niezwykłych talentach i ponadnarodowej walce o wolność naprawdę ożywa. Posłuchaj całego cyklu i odkryj bohaterów, którzy zmienili bieg historii.

Autor: Agnieszka Małgorzata Adamska

Niewidzialny front Wielkopolanek. Kobiety, bez których zwycięstwo nie byłoby możliwe

Nie nosiły mundurów i nie stawały na barykadach, a jednak bez nich Powstanie Wielkopolskie nie miałoby szans na zwycięstwo. To one stworzyły jego zaplecze – kobiety, których cicha praca stała się fundamentem walki o wolność.

Wielkopolanki z początku XX wieku nie czekały na oklaski ani odznaczenia. W cieniu frontu tworzyły sieć wsparcia, dzięki której powstańcy mogli walczyć, leczyć się i wracać do sił. Ich siła tkwiła w organizacji, poświęceniu i odwadze. Działały w ukryciu, ale ich wpływ był widoczny w każdym sukcesie powstania. Podcast "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" oddaje im głos – tym razem w trzech niezwykłych opowieściach.

Moda, która zmieniała historię

Właścicielka poznańskiego salonu mody, liderka ruchu kobiecego i jedna z cichych bohaterek Powstania. Zofia Tułodziecka potrafiła zamienić elegancki świat tkanin i fasonów w centrum działalności niepodległościowej. Organizowała tajne nauczanie, punkty opatrunkowe i kuchnie polowe. Razem z siostrą Anielą tworzyła siatki łączniczek, które dostarczały rozkazy i leki tam, gdzie toczyła się walka. Dla niej patriotyzm i odwaga były codziennością i absolutnym obowiązkiem.

Matka chrzestna Powstania Wielkopolskiego

Na przełomie XIX i XX wieku Rzepecka uchodziła za najmądrzejszą kobietę w Poznaniu.

Przede wszystkim – pomagać

Izabela Drwęska nie biegała z karabinem, ale czynnie wspierała powstańców i ich bliskich. Dobroczynność stała się misją jej życia.

Wojna jest kobietą

Aleksandra Bukowiecka stworzyła w swoim domu prawdziwą bazę wojskową. Była jednocześnie dowódcą, strategiem i opiekunką.

Moda ku chwale ojczyzny

Zofia Tułodziecka udowodniła, że niepozorny butik może stać się zapleczem wojennym.

Ziemianka z misją

W Cichowie, w majątku Aleksandry Bukowieckiej, zrodziło się serce powstańczego zaplecza. Tam kompletowano broń, szkolono ochotników, planowano akcje. Bukowiecka, matka sześciorga dzieci, była jednocześnie dowódcą, strategiem i opiekunką. Nocami przewoziła amunicję, w dzień prowadziła musztrę. Jej życie zakończyło się tragicznie – w 1939 roku została zamordowana przez Gestapo w Forcie VII w Poznaniu. Jednak pamięć o niej wciąż trwa.

Serce Czerwonego Krzyża

Kiedy inni walczyli z bronią w ręku, ona walczyła z głodem i cierpieniem. Izabela Drwęska organizowała kuchnie polowe przy Dworcu Głównym w Poznaniu, zapewniając powstańcom ciepłe posiłki. Kierowała lokalnym oddziałem Czerwonego Krzyża, prowadziła zbiórki funduszy i wspierała rodziny poległych. Po wojnie nie przestała działać – dla niej służba innym była sposobem na życie.

Trzy kobiety, trzy różne losy, a jedna wspólna misja: wolna Polska. Ich praca, poświęcenie i solidarność pokazały, że zwycięstwo rodzi się nie tylko na froncie, ale też w kuchniach, szpitalach i konspiracyjnych domach. Posłuchaj odcinków podcastu "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" i poznaj historie tych bohaterek, czytane przez trzy wspaniałe aktorki: Danutę Stenkę, Aleksandrę Popławską i Weronikę Książkiewicz.

Autor: Agnieszka Małgorzata Adamska

Pilot, który wzbił powstanie w powietrze. Franciszek Jach i walka o panowanie w przestworzach

Pilot, konstruktor i weteran I wojny światowej. Zdobył pierwszy samolot dla powstańców i poprowadził walki powietrzne, które dały przewagę oddziałom naziemnym. Jego odwaga i talent stały się symbolem innowacji i determinacji w walce o wolność. Oto niezwykła historia Franciszka Jacha.

Powstanie Wielkopolskie nie ograniczało się do bitew na ziemi. Odwaga i nowoczesna technika w powietrzu dawały przewagę oddziałom naziemnym i zmieniały dynamikę walk. Franciszek Jach był człowiekiem, który przekształcił te możliwości w realną siłę powstańczą. Jego historia pokazuje, jak pasja, doświadczenie i umiejętności mogą wpłynąć na losy całego regionu.

Skrzydła dla powstańców

Jach, weteran I wojny światowej, zdobył dla powstańców pierwszy samolot – symbol lotniczych możliwości Powstania Wielkopolskiego. Ten akt odwagi i brawury nie był tylko technicznym sukcesem, ale także moralnym zastrzykiem dla wszystkich walczących o wolność. Dzięki temu powstańcy mogli obserwować ruchy przeciwnika, przewidywać działania niemieckich oddziałów i skutecznie koordynować własne akcje.

Walka o panowanie w przestworzach

Franciszek Jach brał udział w powietrznych walkach nad Kcynią i Żninem, skutecznie eliminując niemieckie balony obserwacyjne i dając przewagę oddziałom naziemnym. Jego umiejętności pilotażowe, odwaga w powietrzu i precyzja w działaniach bojowych uczyniły go legendą wśród powstańców. W powietrzu, tak jak na ziemi, liczyła się determinacja – a tej Jach miał bez wątpienia pod dostatkiem.

Lotnictwo, edukacja i pamięć

Po zwycięstwie rozwijał polskie lotnictwo szybowcowe, projektował konstrukcje lotnicze i kształcił młodych pilotów. Jego działalność konspiracyjna w czasie II wojny światowej zakończyła się aresztowaniem, jednak pamięć o nim przetrwała. Dziś jego imię nosi 31. Baza Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach, a wielkopolskie skrzydła symbolicznie wznoszą się ku wolności, przypominając o jego odwadze i poświęceniu.

Chcesz poczuć moc tej historii w wyjątkowym wykonaniu? W odcinku "Franciszek Jach" podcastu "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" historię tego bohatera czyta Adam Woronowicz, a muzyka i realizacja dźwięku pozwalają przenieść się w powietrze wraz z bohaterem. Posłuchaj całego cyklu i poznaj ludzi, którzy nie bali się walczyć o wolność.

Autor: Agnieszka Małgorzata Adamska

Jednoręki bohater, którego nie złamano. Tragiczny los Józefa Owczarskiego

Józef Owczarski dowodził kompanią ochotników w Powstaniu Wielkopolskim z niespotykaną odwagą i charyzmą. Jego historia to opowieść o niezłomności, służbie dla ojczyzny i najwyższej cenie, jaką zapłacił za wolność.

Powstanie Wielkopolskie obfitowało w historie niezwykłego poświęcenia. Jedną z nich jest los Józefa Owczarskiego – mężczyzny, który pomimo kalectwa nie poddał się i stał się symbolem odwagi i niezłomności. Jego działania nie ograniczały się do pola bitwy. Owczarski potrafił inspirować innych, organizować oddziały i mobilizować mieszkańców okolicznych wsi.

Jednoręki dowódca ochotników

Pomimo utraty ręki w I wojnie światowej Józef Owczarski dowodził kompanią ochotników z niezwykłą skutecznością. Jego charyzma, odwaga i determinacja były zaraźliwe – ochotnicy gotowi byli iść za nim w ogień. Walki o Inowrocław stały się dowodem, że prawdziwe bohaterstwo nie zależy od pełni sił fizycznych, ale od ducha i niezłomnej woli.

Rodzina Owczarskich

Józef przychodzi na świat 19 marca 1893 roku. To pierworodny Marcina i Józefy z domu Lewandowskiej. Ma trzech młodszych braci.

Wysoka cena

Będąc w okopach w marcu 1915 r., nagle słyszy świst kuli, a jego rękę przeszywa potworny ból. Józef w wyniku doznanych obrażeń traci prawą rękę poniżej łokcia.

Ku pamięci

W 2007 roku Minister Obrony Narodowej mianował pośmiertnie Józefa Owczarskiego do stopnia pułkownika.

Służba po zwycięstwie

Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego Owczarski nie spoczął na laurach. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, organizował oddziały i kształtował młodych żołnierzy. Jego życie było poświęcone służbie dla ojczyzny, a każdy czyn, zarówno w walce, jak i w codziennej pracy, świadczył o głębokim przywiązaniu do ideałów wolnej Polski.

Nieśmiertelna pamięć

Po wybuchu II wojny światowej Owczarski został aresztowany przez NKWD i zamordowany w Katyniu w 1940 roku. Jego historia jest symbolem pokolenia, które walczyło z jednym okupantem, by paść ofiarą kolejnego. Pamięć o jego odwadze i niezłomności przetrwała, a jego przykład wciąż inspiruje do patriotyzmu i poświęcenia.

NIEZWYCZAJNI to opowieści o niezwykłych postaciach Powstania Wielkopolskiego

Historia ożywa głosami wybitnych polskich aktorek i aktorów

Poznaj losy ludzi, którzy zapisali się w historii swoją pasją i odwagą w walce o wolność

Chcesz poznać tę niezwykłą historię w wyjątkowym wykonaniu? W odcinku "Józef Owczarski" podcastu "NIEZWYCZAJNI. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego" opowieść czyta Mateusz Banasiuk, a dźwięk i muzyka wciągają słuchacza w świat odwagi i poświęcenia. Posłuchaj całego cyklu i poznaj bohaterów, którzy swoją determinacją zapisali się na kartach historii Polski.